Faculty of Educational Sciences

МЕТАФОРИЗАЦИЈАТА КАКО ПРОЦЕС ВО ПОЛИСЕМИЈАТА ВООПШТО И ВО ПОЕЗИЈАТА

2024-06-10T08:04:20+00:00

Предмет на анализа во овој труд е метафората, но не само како стилско изразно средство, карактеристично за книжевноста, туку, според принципите на когнитивната лингвистика како карактеристика на човековиот когнитивен систем и неговото секојдневно живеење. Како теориска основа за овој тип на анализа ни послужи книгата „Metaphors we live by“ од Lakoff and Johnson). Полисемијата ја разгледуваме како резултат на развивање на ново, метафорично значење на зборовите (во даден контекст). При тоа, со примери илустрираме дека метафоричното значење при полисемијата се развива од правец КОНКРЕТНО → АПСТРАКТНО. Во вториот дел од трудот ја анализираме метафората во две антологиски песни од поетите Блаже Конески и Гане Тодоровски. Она што го изведуваме како заклучок е дека, барем во овие два примера, метафоричното значење се развива во обратен правец: АПСТРАКТЕН ПОИМ е претставен со КОНКРЕТЕН ПОИМ. Оваа појава е во основа и на симболизмот, кој е карактеристичен за јазичниот израз на поезијата.

ПЕДАГОГИЈАТА - ВЧЕРА, ДЕНЕС, УТРЕ НИЗ ДИСКУРСОТ ИНТЕРПЕРСОНАЛНА ПЕДАГОШКА КОМУНИКАЦИЈА

2024-06-10T08:04:21+00:00

Во трудот се прави обид да се определи правецот и содржината на педагогијата за иднина низ дискусрот интерперсонална педагошка комуникација, бидејќи без познавање на минатото и разбирање на сегашноста не може да се планира иднината.. Ако се има во предвид фактот дека комуникацијата е основен белег на педагошкиот процес и негов составен елемент, тогаш сосема е јасно дека моделот на интерперсонална комуникација и видот на интеракциските односи го определуваат квалитетот на педагошкиот процес како и очекуваните резултати.

СОВРЕМЕНОТО УЧИЛИШТЕ И РЕЛИГИСКОТО ОБРАЗОВАНИЕ

2024-06-10T08:04:21+00:00

Ако некогаш имало потреба јавно и поопширно да се зборува за потребата и значењето на правилно воспитување на децата, тогаш тоа е денес, кога нашата младина се најде во ќорсокак, под влијание на порнографскиот печат и деструктивните филмови полни со насилства и започна да залутува од вистинскиот пат и да оди во пропаст. Верското образование е во воспитна криза. Се создава впечаток дека со сите свои велелепни храмови, непроценливо свештено богатство, богослуженијата, со големиот број на парохии, епархии, манастири, црковни училишта и други институции, во последно време и богата издавачка дејност, со големиот број на образовани клираци, Црквата не е во состојба да ја шири својата мисија на начин со кој би се едуцирале не само испуштените генерации, туку на систематски начин верски да се образуваат и идните генерации, а со тоа да се запре процесот на секуларизација на Црквата и да се образуват црковни личности, а не само религиозни луѓе. Никогаш како досега не било толку тешко да се навлезе во менталетот и карактерот на еден зрел човек или дете и да се придобие неговата доверба. Уште од раѓањето детето се воспитува како фанатичен потребител. Училиштето од него создава суров и груб професионалец. Најдобар пријател му е компјутерот. Најголем дел од времето го поминува пред телевизорот и гледа содржини кои му го разрушуваат неговото кревко психофизичко битие. Затоа во прилог на аларматно тешката морална и духовна криза што го наметнува прaшањето за остварување на верското воспитание во современто училиште, ќе се обидеме да разработиме дел од прашањата кои ќе бидат изложени. Ова е скромен придонес кон расветлувањето на оваа многу значајна проблематика и прилог кон воведувањето на верското воспитание во современото училиште.

МЕЃУ НАДАРЕНО И ТАЛЕНТИРАНО ПРЕДУЧИЛИШНО ДЕТЕ - ПРОБЛЕМИ И ДИЛЕМИ

2024-06-10T08:04:21+00:00

Во трудот ќе се обидеме да иницираме дел од проблемите и дилемите во предучилишните институции, по прашањето за надарените и талентираните деца. Сложеноста на проблемот во себе опфаќа прашања кои се однесуваат на препознавање, откривање и идентификација на надареноста и талентот, особините на надарените и талентирани деца, факторите за развој на надареноста и талентот како што се: родителите, семејството, образовните установи, воспитувачите, програмите, стратегиите на работа, образовниот систем, државата. Прашањето за надарени и талентирани деца во системот на предучилишно воспитание и образование предизвикува бројни дилеми од различни аспекти. Теоретските размислувања и сознанија и практични искуства се солидна основа за иновирање на предучилишната практика од перспектива на надарените и талентирани деца. Трудот не може да даде одговор на сите прашања и да понуди решенија на сите проблеми, но покренува прашање на кое одговорот треба да биде синергичен обид на сите релевантни фактори и симбиотичен пристап во неговата практична димензија.

РАБОТА СО НАДАРЕНИ ДЕЦА ВО ИНКЛУЗИВНА УЧИЛНИЦА – СОСТОЈБИ И ПРЕДИЗВИЦИ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

2024-06-10T08:04:21+00:00

Инклузивното образование е клучен сегмент на современите образовни системи, чија цел е да обезбеди еднакви можности за сите ученици, без разлика на нивните способности или попречености. Во Република Северна Македонија, како и во многу други земји, динамиката кон инклузивно образование доби на интензитет во последните години. Меѓу учениците отсекогаш имало такви кои се борат со училишните обврски, оние што ги извршуваат обврските со леснотија и оние кои тврдоглаво им се спротивставуваат. Пред да се започне со работа со надарени ученици, треба истите да бидат препознаени. Раното идентификување на надарените ученици е од суштинско значење за да се обезбеди соодветна поддршка и можности за збогатување. ТрудотРабота на надарени деца во инклузвина училница – состојби и предизвици во Р. С. Македонија е дел од пообемно истражување (дипломски труд). Во трудот најпрвин е дефиниран поимот надареност, а потоа даваме осврт кон работата со надарени деца во инклузивната училница. Со цел да видиме со какви предизвици се соочуваат македонските наставници во поглед на работата со надарените ученици во основните училишта, ние спроведовме истражување. Истражувањето беше спроведено во септември 2023 година. Во истражувањето учествуваа 51 одделенски наставник од пет училишта во Македонија. Наставниците имаат потреба од обука за работа со надарените ученици.

МЕРКИ ЗА ПРЕВЕНЦИЈА НА УЧИЛИШНОТО НАСИЛСТВО

2024-06-10T08:04:21+00:00

Еден од покомплексните проблеми кој се јавува низ сите сфери на човековото опстојување, проблем кој се јавува како резултат на интеракцијата на индивидуата со други луѓе во одредена социјална средина, проблем кој не ја одминува и младата популација, проблем кој е доста актуелен во денешно време, е насилното однесување.

Целта е да се утврди дали таквото општествено неприфатливо однесување постои и низ кои облици истото се појавува во основното училиште, како и да се утврди кои активности се преземаат од страна на стручните лица, наставниците, родителите, други лица вклучени во работата на училиштето за намалување и надминување на ваквото однесување.

Определбата за проучување на овој проблем произлезе и од тоа што во последно време од разни извори доаѓаат информации дека истиот е присутен и во дадени моменти добива актуелна димензија.

Основна цел во текот на работата беше одење чекор напред во изнаоѓање на решенија за надминување на таа појава, што подразбира поттикнување, будност и одговорност на училиштата во смисла почесто да се занимаваат со прашања од оваа област.

РЕФЛЕКСИЈАТА НА СОВРЕМЕНАТА ТЕХНОЛОГИЈА ВО ГРАДЕЊЕТО НА ПАРТНЕРСКИ ОДНОС МЕЃУ ДЕТЕТО, ВОСПИТУВАЧОТ И СЕМЕЈСТВОТО

2024-06-10T08:04:21+00:00

Ефикасноста во воспитно-образовната работа воопшто е определена од бројни фактори. Еден од нив е односот меѓу детето, родителите, воспитувачите и негователите. Бројни се истражувањата кои упатуваат на сознанијата дека најголема ефикасност и ефективност во воспитно- образовната работа со деца од предучилишна возраст се постигнува со единство на факторите родител и воспитувач. Единството на влијание подразбира взаемна почит, двонасочна комуникација, континуирана повратна информација, недирективен меѓусебен однос односно рамноправно партнерство во дејствувањето, со единствена цел правилен раст и развој на детето. Двете институции, семејство и детска градинка, се првите средини кои со сета своја сложеност и специфичност, влијаат на развојот на детето. Семејството како заедница на возрасни и деца е првата средина со која детето се среќава. Рефлексијата од односите во семејството се одразува во другата средина, средината на врсници во воспитната група и возрасни во детската градинка. Разноликоста на односите и опкружувањето имаат силно влијание на развојот на детето во сите сфери како когнитивна, социјална, комуникациска, конативна, психомоторна. Од тие причини, повеќе од потребно е единство на факторите во нивните влијанија на детскиот развој. Современиот свет со технолошкиот напредок обезбедува услови за непречена континуирана комуникација надминувајќи ги просторните и временски бариери. Социјалните мрежи и други алатки со примена на ИКТ овозможуваат континуирана и содржински побогата комуникација меѓу нив, но во исто време се рефлектираат и слабостите и предизвиците на комуникацијата во виртуелниот свет меѓу детето, родителот и воспитувачот. Во трудот се прави обид да се сврти вниманието на влијанието на технологијата во градењето и квалитетот на партнерскиот однос меѓи трите клучни фактори во воспитно- образовниот процес и неговото влијание на правилниот раст и развој на детската личност во предучилишниот период.

АНАЛИЗА НА ДИГИТАЛИЗАЦИЈА ВО УЧИЛИШТЕТО НИЗ ТЕОРИЈАТА НА АКТИВНОСТ И КОНЦЕПТОТ НА УЧЕЊЕ НА ПОВЕЌЕ НИВОА

2024-06-10T08:04:21+00:00

Во ова истражување се аргументира за поширок поглед врз концептот на дигитализација, гледајќи ја како процес што вклучува промени и трансформации на различни етапи и на повеќе организациски нивоа. Се користи културно-историска теорија на активност и концептот на нивoата на учење за да се обработи концептот на дигитализација и начинот на кој училиштата се справуваат со дигиталните и образовните промени. Во ова истражување се анализираат две училишта во САД, познати по своите големи дигитални процеси. Во анализата се покажува дека објектот на дигитализацијата носи идеи кои влијаат на начинот на кој дигитализацијата се планира и се спроведува во училишната организација. Начинот на кој училиштата го концептуализираат, што теоретски и практично се подразбира со дигитализација, влијае на начинот на кој се планираат буџетот, професионалниот развој и организациските промени. Со ова во позадина, се заклучува дека има потреба од јасни дискусии и концептуални појаснувања за тоа што претставува дигитализацијата и какви промени вклучува во различни училишни контексти. Резултатите од истражувањето претставуваат важни заклучоци за влијанието на дигитализацијата врз образованието и како образовните институции и наставниците можат да се адаптираат и приспособат кон оваа нова реалност. Ова истражување не само што ги раскрива предизвиците, туку и ги идентификува можностите за подобрување на квалитетот на образованието во дигиталната ера.

УЛОГАТА НА КУЛТУРНИТЕ ИНСТИТУЦИИ ВО ПРОУЧУВАЊЕТО НА ИСТОРИЈАТА НА РОДНИОТ КРАЈ

2024-06-10T08:04:21+00:00

Роднокрајната историја е повеќе од неопходно да влезе со поголеми содржини во наставните програми затоа што е важна за подобрување на квалитетот на знаења и придонесува за формирање на научен поглед на свет кај учениците. Роднокрајната историја е важен фактор во моралното, патриотското, естетското, еколошкото воспитување на ученикот, придонесува за општото образование, ги развива когнитивните интересирања на ученикот, ги воведува во креативна активност и формира практични и интелектуални вештини. Во изучувањето на роднокрајната историја голема улога имаат културните институции со своите ресурси. Во трудот се истакнува потребата од проширувањето на основните дејности на постоење на овие институции и нивно вклучување во реализирањето на образовните цели на учениците.

ГОВОРОТ И ФАКТОРИ КОИ ВЛИЈААТ ЗА СОВЛАДУВАЊЕ НА СЕКОЈДЕНВНАТА КОМУНИКАЦИЈА МЕЃУ ОБРАЗОВНИТЕ ИНСТИТУЦИИ

2024-06-10T08:04:21+00:00

Говорот произлегува од јазикот и претставува негова звучна реализација. Во јазикот се отсликува говорната личност и тоа во сите јазични структури бидејќи нејзините особини се огледуваат не само во изговорот на гласовите, изборот на зборовите, користење на обликот, туку и во користењето на сликовитоста, во интонацијата и акцентот. Говорењето е таков облик на остварување на јазикот во кој доминираат звучно-аудитивните елементи и се отстрануваат со помош на говорниот и чујниот механизам. Говорењето секогаш е мултимедијално. Неговите основни елементи се: гласот, гестот, мимиката, комуникативниот канал, реалното време и слушните елементи. Говорењето е примарно, а пишувањето е секундарно, како графичка визуелна слика на насочен говор. Говорењето е многу комплексно бидејќи има цела скала на дополнителни одлики преку кои се добива дополнителна информација или пак дадената се детализира и зајакнува. Предноста на говорењето е тоа што учесниците се физички присутни и внимаваат на реакцијата на слушателот или слушателите. Меѓутоа говорењето е исклучиво сложен јазичен израз заради тоа што настанува во истиот момент и што нема многу време за концентрација и дотерување.

КАРАКТЕРИСТИКИ И ОТКРИВАЊЕ НА ДЕЦА И АДОЛЕСЦЕНТИТЕ СО ПОТЕШКОТИИ ВО УЧЕЊЕТО

2024-06-10T08:04:21+00:00

Во овој труд ѓи представуваме карактеристиките на однесувањето на учениците со специфични проблеми во учењето. Во главниот дел го опишуваме случајот на ученик од основното училиште Хинка Смрекарја во Љубљана, Р. Словенија. Проблемите кај детето ѓи анализиравме со помош на два прашалници со цел да направоме компарација помеѓу анализата со два прашалници. Со цел да ја диференцираме наставата сакавме да го анализираме однесувањето на ученикот и потешкотиите со кои се соочува во наставата. За анализа употребивме два прашалници од областа на специфичните потешкотии во учењето кои ни помагаат да се разјаснат теоретските појдовни точки. Во емпириската работа користевме квалитативен пристап. Користевме два истражувачки методи за да добијеме податоци за анализана ученикот според прашалниците. Овие две методи се: методот на набљудување и методот на студија на случај. Користејќи ја оваа методологија и избраните методи, успеавме да утврдаме дека ученикот има специфични проблеми во областа на размислувањето, вниманието, концентрацијата, ориентацијата, моторните проблеми и проблемите со меморијата. Двата прашалници на крајот дадоа потполно исти резултати. Од теоретската и емпириската работа, констатиравме дека ученикот има специфични потешкотии во учењето кои доаѓаат од неврофизиолошки и невропсихолошки причини.

СОРАБОТКА, ПАРТНЕРСТВО ПОМЕЃУ ВОСПИТНО - ОБРАЗОВНИТЕ ИНСТИТУЦИИ

2024-06-10T08:04:21+00:00

Позната девиза „цело е кога има сѐ“, „сѐ со сѐ е поврзано, испреплетено“, упатува на меѓусебната поврзаност на се што постои во современото, модерно општество во кое живееме. Индивидуата, институциите, иако навидум се целовити, единствени, не можат да опстојуваат независно еден од друг, делуваат заеднички, во насока на остварување на една заедничка цел, квалитетен личен, општествен развој. Во тоа општествено битисување, опстојуваат, се развиваат, даваат свој придонес и образовните институции. Образованието е темелот, клучната алка од која зависи понатамошниот општествен развој. Oбразовните институции, имплементатори ан обарзовниот процес, не можат да опстојуваат самостојно, независно едни од други. Истите се постојано упатени, на соработка, партнерство, не само во рамки на одделните потсистеми на образование, системот на образование како целина, но и на сите други институции на локално, државно, па и меѓународно ниво, чија цел е квалитетна едукација на сегашните и идни генерации. Токму таа нивна поврзаност, нивна соработка, е нитката која ги движи напред на патот кон успехот. Во трудот е елаборирано прашањето на соработката, различните форми низ кои истата се пројавува, бенефитите од неа, со посебен акцент на соработката помеу факултетите за едукација на наставен кадар и образовните институции.

СОРАБОТКАТА НА ПРЕДУЧИЛИШНИТЕ УСТАНОВИ СО УЧИЛИШТАТА И СЕМЕЈСТВОТО

2024-06-10T08:04:21+00:00

Претходејќи му на основното воспитание и образование, предучилишното ce развивало во однос на него како подготовка на децата за поаѓање на училиште. Оваа тенденција беше особено изразена во нашиот воспитно образовен систем. Неоспорно е дека една од задачите на предучилишното воспитание и образование е и подготовката на децата за успешен старт во основното училиште. Меѓутоа, тоа е само една од задачите кои ce реализираат со децата во предучилишните установи. Таквото сведување на целокупниот воспитко-образовен процес во предучилишните установи, само на подготовка на децата за поаѓање во училиште ги маргинализира сите останати достигања што децата ги постигнуваат на овој степен на воспитание и образование. Оваа тенденција најмногу ce почувствува во воспитно-образовната работа со децата во забавишните групи при основните училишта, кои всушност ja имаат функцијата на линк помеѓу двата базични потсистема.

ДИЗАЈНИРАЊЕ НА ПРОГРАМИ И СОДРЖИНИ ЗА СОРАБОТКА МЕЃУ ОБРАЗОВНИТЕ, КУЛТУРНИТЕ И ДРУГИ ИНСТИТУЦИИ

2024-06-10T08:04:21+00:00

Овој истражувачки труд го истражува развојот на сеопфатна наставна програма Одисеја во Вселената“, исцртувајќи траекторија што ги спојува интердисциплинарните домени кои ги опфаќа вселенското истражување, астрофизиката и вселенските науки. Навлегувајќи во потенцијалната синергија помеѓу образовните институции, културните установи како планетариумите и поврзаните организации, оваа студија се обидува да ја поттикне ефикасноста на вселенското образование и ангажирањето до нови небесни височини. Историско-теорискиот дел ја разгледува еволуцијата на вселенското образование, постојните теоретски рамки и го идентификува истражувачкиот проблем. Во аналитичко-експерименталниот дел се претставени оригинални наоди од истражувањето, податоци и опсервации кои произлегуваат од имплементацијата на дизајнираната наставна програма. Проспективниот дел ги прикажува потенцијалните решенија за предизвиците идентификувани претходно и го предвидува идниот развој на вселенското образование што може да се развива во наредните години. Заклучокот ги сумира наодите на трудот и ја нагласува важноста на заедничките иницијативи за промовирање на вселенската писменост и поттикнување чувство на космичка љубопитност.

УЛОГАТА НА БИБЛИОТЕКИТЕ ВО НАСТАВАТА/ОБРАЗОВАНИЕТО ВО ОСНОВНИТЕ И СРЕДНИТЕ УЧИЛИШТА (Компаративна анализа)

2024-06-10T08:04:22+00:00

Предмет на истражување во овој труд е: улогата, значењето и помошта од библиотеката, како и професиoналноста на библиотекарот во наставата/образованието, како за учениците, така и за нивните наставници. Во трудот е направена анализа на работата на библиотека во основно училиште и библиотека во средно училиште, во однос на: наставата, процентуалната застапеност на читатели од различни класови, заинтересираноста за одреден вид публикации, застапеноста на публикации по области и учество на библиотеките во некои проекти во самите училишта. Истражувањето претставува паралела меѓу овие два типа библиотеки, како и на самите библиотекари вработени во истите. Целта е да се истражи и увиди нивната: улога, дејствување и придонес во воспитно-информативниот процес во овие две различни образовни установи, во наставата/образованието, како за учениците, така и за нивните наставници. Истражувањата се вршени преку интервјуа со вработените библиотекари –-наставници во ООУ „11 Октомври“, општина Центар и СУГС Гимназија „Јосип Броз Тито“, исто така, во општина Центар, двете од Скопје, РС Македонија.

ОБЈЕКТИТЕ НА КУЛТУРАТА КОИ СЕ ИЗВОРИ НА ЗНАЕЊЕ И ПРЕДМЕТ НА УЧЕЊЕ Оливер Цацков

2024-06-10T08:04:22+00:00

Во трудот се се преставени трите објекти на културата-музејот,библиотеката и домот на културата кои се од исклучително значење во воспитно образовниот процес и во наставата. Овие објекти освен основната функција, имаат и поттикнувачка улога во креативноста,оспособувањето како и во самостојното творештво.Исто така,во нив се создават нови знаења преку, истражувања, презентации и способност за независна работа. Овие објекти им овозможуват на учениците да се здобијат со основните сознанија од блиското и далечното минато на својот потесен и поширок крај.