Yearbook - Faculty of Law

ОДНОС НА ОТШТЕТНОТО ПРАВО И ПРАВОТО НА ОСИГУРУВАЊЕ ВО МАКЕДОНСКИОТ ПРАВЕН СИСТЕМ

Марија Амповска — 2023-08-15

Во денешни услови на живеење многу чести се случаите на причинување на штета. Како правен однос причинувањето нa штета му припаѓа на облигационото, поточно отштетното право. Од друга страна, мошне застапен е институтот осигурување како од настанување на штета, така и осигурување од одговорност. Несомнено е дека се работи за два различни правни основи за остварување на едно суштински исто побарување. Во случај кога постои однос на осигурување, а воедно се случи и штетниот настан, се поставува прашањето каква е правната положба на оштетениот и кои правни правила треба да се применат за остварување на надомест на штета. Посебно е карактеристично прашањето на кумулација на побарувањата кои произлегуваат од овие два различни основи. Трудот претставува еден обид за приказ на правната регулатива, а паралелно со приказот ќе се обидеме да направиле и една анализа на односот меѓу отштетното право и правото на осигурување, посебно од аспект на нивните допирни точки и точки на разликување.
Клучни зборови: надомест на штета, осигурување од одговорност, договор за осигурување, кумулација на побарувања

Ц И Ц Е Р О Н REX ELOQUENTIAE (III)

Димитар Апасиев — 2023-08-15

Маркo Тулиe Цицерон, според традиционалниот изговор, или Марк Тулиј Кикерон (Мarcus Tullius Cicero / 106–43 год. пр.н.е.), според поавтентичниот класичен изговор на латинскиот јазик, важи за неприкосновен „крал на беседништвото“ – прво и најпрепознатливо име во римското и во целокупното античко, па и светско беседништво. Според мислењата на голем број видни проучувачи на класичната реторика, тој е првиот и последен автентичен римски „совршен говорник“ (perfectus orator), кој живеел и творел во првиот век пред Христа, а бил немилосрдно убиен на своја 63 годишна возраст. Истовремено, тој е и една од најзначајните личности од Антиката чиј индивидуален придонес остави неизбришлив печат во духовниот развиток на човештвото. Во неговиот лик се споени различни идеи, дела и доблести – така што неговиот живот и неговите размисли и натаму предизвикуваат интересирање не само во европските, туку и во сите светски цивилизирани култури. Првиот труд од планираната трилогија посветена на Кикерон, кој беше објавен во 2015 година, одблизу се осврна на неговиот животен пат и државничка кариера; вториот труд (2016) главно беше посветен на неговиот теоретски и практичен придонес кон реториката, со посебен осврт на Кикероновото офанзивно форензично беседништво; додека овој трет труд ќе се осврне на Кикерононовото дефанзивно судско говорништво, илустриран особено преку изложување на македонскиот превод на говорот „Муренова одбрана“ (Pro Murеna / 63 год. пр.н.е.).
Клучни зборови: реторика, оратор, судски говор, обвинет, адвокат.

INSPECTION IN THE FIELD OF EMPLOYMENT RELATIONSHIPS AND PENALTY PROVISIONS UNDER THE LABOR LAW

Vojo Belovski — 2023-08-15

If the primary efficacy of the projected normative order is absent, the mechanism of secondary efficacy occurs, which implies forceful realization of norms – repressive measures, i.e. coercive measures, and punitive undertakings. In the Labor Law there is a whole Chapter (Chapter XXV) devoted to inspection supervision in the field of employment relationships. Labor inspection functions as a specialized organ of the Ministry which is responsible for the affairs in the area of labor. A request for a control by a labor inspectorate can be instigated by a worker individually, by the Trade Union and by the employer. It can also be instigated ex officio by the inspection supervision.
Concerning supervision of the legal commencement of employment the procedure for the labor inspector is as follows:
a) to find employees at the place of work of the employer who are not employed according to the law;
b) employees not registered in the mandatory social insurance;
c) shall make a decision and shall order the employer to commence employment with the persons found there or with other persons without public job announcement within 8 days;
d) to employ for an indefinite period of time;
e) the number of employees shall not be reduced within the next three months;
f) will make a proposal for settlement by issuing a payment order of misdemeanor for the person responsible or a person authorized by the employer under the Law on Misdemeanors;
g) if the employer does not accept the payment order of misdemeanor, the inspector in charge will file a request for initiating a misdemeanor procedure.
As an example of the misdemeanor provisions, a fine of 7,000 Euros in denar equivalent shall be pronounced on the employer-legal entity if:
1) if no agreement for employment has been made between the employee and the employer and the employer failed to register the employee in the Mandatory pension and Disability Insurance Fund, Health insurance and insurance in case of unemployment before the employee starts with the employment (Article 13, paragraph (1), (2) (3) and (7) of the Labor Law.

Keywords: employment contract, fines, settlement, deadlines, criminal procedure

УЛОГАТА НА ОРГАНИТЕ НА КРИВИЧНИОТ ПРОГОН ВО СПРЕЧУВАЊЕ, ОТКРИВАЊЕ, РАЗЈАСНУВАЊЕ И ДОКАЖУВАЊЕ НА КРИВИЧНИТЕ ДЕЛА ПОВРЗАНИ СО ЗЛОУПОТРЕБА НА ДРОГА

Билјана Богданова-Смилевска — 2023-08-15

Во трудот ,,Улогата на органите на кривичниот прогон во спречување, откривање, разјаснување и докажување на кривичните дела поврзани со злоупотреба на дрога” од м-р Билјана Богданова-Смилевска е даден осврт на активностите на органите на кривичниот прогон во спречување, откривање, разјаснување на кривичните дела поврзани со злоупотреба на дрога. Оваа дејност, заедно со процесот на разјаснување и докажување, ја вршат органите на кривичниот прогон: Министерството за внатрешни работи, Јавното обвинителство заедно со правосудната полиција и Царинската управа. Постојат и други посредни органи, главно инспекциски кои се надлежни во борбата против овие видови на кривични дела.
За таа цел, главно, преку анализата на надлежностите на овие државни органи, како и преку годишните публикации на Државниот завод за статистика кои се однесуваат на пријавени, обвинети и осудени сторители на кривични дела, ќе се направи сумарна табела за десетгодишниот истражуван временски период (2006-2015 година) за да се утврди филтрацијата на овие кривични дела низ органите за кривичен прогон.
Клучни зборови: органи за кривичен прогон, спречување, откривање, разјаснување, докажување, кривични дела, злоупотреба на дрога.

ФЕНОМЕНОЛОГИЈА НА СЕМЕЈНОТО НАСИЛСТВО

Марјан Габеров — 2023-08-16

Семејното насилство како општествено негативна појава го следи општеството и човековата цивилизација од времето на нејзиното настанување па се до денешното време, кое се карактеризира со висок степен на развој на технологиите и информационите системи. Овој развој на општеството од денешен аспект самиот по себе не значи и елиминирање на сите форми на насилство, па и елиминирање на семејното насилство, туку напротив истото е се поприсутно и добива нови форми и типови на дејствување. Во историска генеза самото насилство, а со тоа и семејното насилство се манифестирало на најразлични начини, низ различни облици и форми, што во најголемиот број од случаите, овој развој зависел од степенот на развојот на општеството и на цивилизацијата.
Клучни зборови:, агресија, облици, девијација, типологизација, семејство, заедница

КОМПАРАТИВНОТО ГРАЃАНСКО ПРОЦЕСНО ПРАВО - БЛИСКА РЕАЛНОСТ ИЛИ НЕПОТРЕБНА НАУЧНА АМБИЦИЈА

Дијана Горѓиева — 2023-08-16

Градењето на граѓанските процесни системи во согласност со принципот за национална процесна автономија долго време го маргинализираше развојот на компаративното граѓанско процесно право.Дури во последниве неколку години започнуваат да се надминуваат овие замрзнати научни позиции заради потрагата кон побрз и поефикасен пристап до правдата. Поради ова започнува проучувањето на граѓанската постапка во една компаративна димензија (граѓанската постапка на европскоконтиненталниот и граѓанската постапка на англоамериканскиот процесен системи) со цел учење од компаративните предности. На овој начин се поизразено компаративното граѓанско процесно право галопира кон својата научна автономија иако сеуште постојат фактори кои го инхибираат развојот на оваа научна дисциплина. Одовде, вистински предизвик е да се даде одговор на прашањето дали компаративното граѓанско процесно право е иднината на процесниот догматски фокус, или пак, само непотребна научна амбиција.
Клучни зборови: граѓанска постапка, инхибирачки фактори, поттикнувачки фактори, микро ниво, макро ниво, развој

ПОВРЗАНОСТА НА ПРЕКРШОЧНАТА ПОСТАПКА СО УПРАВНИОТ СПОР

Јадранка Денкова — 2023-08-16

Новиот систем за водење на прекршочната постапка за одделни видови на прекршоци кои беа предвидени со определени закони се воспостави во текот на 2006 година со донесувањето на Законот за прекршоците. Овој Закон значеше реформирање на прекршочната постапка во насока на тоа дека таа може да се води како од судовите, така и од страна на органите на државната управа, организациите или другите органи што вршат јавни овластувања.1 Со донесувањето на овој Закон се воведува една новина во нашиот правосуден систем, а тоа е можноста на несудските органи да ја водат прекршочната санкција и да изрекуваат санкции за сторените прекршоци. Основна причина поради воведувањето на оваа новина во правосудниот систем беше се со цел да се изврши растеретување на Управниот суд од големиот број на прекршочни предмети и намалување на нивната преоптовареност. Анализирајќи го целосниот систем на прекршочни органи во Република Македонија којшто беше востановен со донесувањето на Законот за прекршоците се доаѓа до заклучок дека во истиот постои определен степен на неизедначеност и тоа во однос на областите во кои органите постапуваат како прекршочни органи, бројот на формираните комисии за одлучување по прекршок и нивниот состав и положба. Пренесувањето на надлежностите за постапување на прекршочните предмети е добро решение во однос на растеретување на судските органи, прашањето е дали постои стручност спремност и екипираност на лицата кои се надлежни да постапуваат во прекршочните предмети во овие органи на управата. Стручноста и ефикасноста на вонсудските прекршочни органи влијае и на ефикасноста на Управниот суд.

Клучни зборови: прекршочна постапка, управен спор, ефикасност, решение

ПРЕТРПРИЕМНИШТВО И СИСТЕМ НА ОБУКИ ВО ЈАВНИОТ СЕКТОР: ЗНАЧЕЊЕ И ПРЕДИЗВИЦИ ЗА ЈАВНАТА АДМИНИСТРАЦИЈА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Бранко Димески — 2023-08-17

Целта во овој труд претставува разработка на концептот на претприемништво во јавниот сектор односно неговата улога и значење во пошироки општествени рамки со краток осврт на Република Македонија. Под влијание на филозофијата на новиот јавен менаџмент за глобално и систематско реформирање на јавниот сектор особено во земјите во развој, меѓудругото, претприемничкото размислување во јавниот сектор слично на приватниот сектор претставува еден од клучните пристапи на управување во јавните организации. Оттука, трудот дава осврт на еволуцијата на јавното претприемништво и неговото влијание врз развојот на една современа и модерна јавна администрација која слично на приватниот сектор би функционирала поефикасно и поефективно во процесот на опслужување на граѓаните и задоволување на јавниот интерес. Иако системот на обуки е правно и институционално поставен, сепак, претприемничкото однесување на вработените во јавниот сектор во Република Македонија е сеуште недоволно развиено. Заклучоците содржат одредени препораки за можни идни чекори и насоки кои би можеле да се вградат во официјалните документи со цел мотивирање на вработените во јавниот сектор за прифаќање и примена на претприемничкото однесување во јавниот сектор во Република Македонија.
Клучни зборови: нов јавен менаџмент, вработени, однесување, правна рамка, реформи, јавен интерес

ЕВРОПСКИ ЈАВЕН ОБВИНИТЕЛ: ПОТРЕБА ИЛИ НУЖНОСТ

Ивица Јосифовиќ — 2023-08-17

Трудот презентира сеопфатна интерпретација на проблемот кој е широко дискутиран во поглед на воспоставувањето на Канцеларијата на Европскиот јавен обвинител. Истражувањето е поделено во два дела. Прво, се дава осврт и одговор на неколку претходни прашања кои ја отвораат можноста за воспоставување на Канцеларијата на Европскиот јавен обвинител. Второ, трудот го истражува Договорот од Лисабон и членовите 85 и 86, како и некои од прашањата кои треба да бидат решени, не само од практична перспектива, туку и со цел да се постигне согласност меѓу државите-членки.
Имајќи во предвид дека согласно овие членови до ден денес не е создадена оваа функција, во заклучот се дадени одредени препораки и насоки околу тоа како треба да изгледа Европскиот јавен обвинител, а тоа е преку создавење на независен ентитет кој има потреба од соработка со Европравда.
Клучни зборови: Кривично право, Европска унија, Договор од Лисабон, Европравда.

ЕЛЕКТРОНСКИ ПРОИЗВОДИ И УСЛУГИ И Е-ТРГОВИЈА

Игор Камбовски — 2023-08-17

Од правна гледна точка, кај Електронската трговија особено е важно да се направи разлика меѓу поимите стока и услуга, дотолку повеќе што во одредени случаи правото развило различни правила за испорака на стоки, а сосема други за вршење на услуги. Исто така, информатичката технологија создала т.н. "дигитализирани стоки-меки производи" и со тоа уште повеќе е усложнето дефинирањето на поимите стока и услуга, односно разликите меѓу нив. Конкретно, ако станува збор за купување на музика или филм во дигитален формат, тие стоки можат да се испорачаат дематеријализирани преку интернет, но ако истите содржини се стават на компакт диск или друг медиум, тогаш станува збор за класична испорака на материјализирани предмети. Ова само по себе претставува правна дилема со оглед на фактот што правно не е исправно испораката на ист вид производ да се третира различно само поради разликата во поглед на медиумот на кој предметниот производ е испорачан.
Клучни зборови: дематеријализација, меки производи, трговија, правно уредување

ПРАВО НА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ СО АКЦЕНТ НА ПРАВОТО НА ПАРИЧНИ НАДОМЕСТОЦИ НА ОСИГУРЕНИТЕ ЛИЦА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Дарко Мајхошев — 2023-08-17

Системот на социјално осигурување традиционално е исклучива надлежност на државата. Државата е таа која ја одредува природата и содржината на националниот систем на социјално осигурување: мноштво бенефиции, стапка на плаќање, начинот на финасирање на бенефициите и условите (критериумите) за добивање на истите.
Правото на здравствена заштита и здравствено осигурување се фундаментални социјални права на човекот. Овие права се гарантирани со најважните правни акти на МОТ, ООН, Советот на Европа и ЕУ. Наведените права на национално ниво се имплеметирани во Уставот на РМ, Законот за здравствено осигурување и голем број на поздаконски акти. Со Законот за здравствено осигурување на РМ здравственото осигурување се установува како задолжително и доброволно. Задолжително здравствено осигурување се установува за сите граѓани на Република Македонија заради обезбедување на здравствени услуги и парични надоместоци врз начелата на сеопфатност, солидарност, еднаквост и ефективно користење на средствата под услови утврдени со овој закон и го спроведува Фондот за здравствено осигурување на Република Македонија.
Доброволно здравствено осигурување се установува за обезбедување на здравствени услуги кои не се опфатени со задолжителното здравствено осигурување и истото можат да го спроведуваат друштва за осигурување основани според прописите за осигурување.
Во рамките на задолжителното здравствено осигурување се обезбедува правото на парични надоместоци на плата за време на привремена спреченост за работа поради болест и повреда и за време на отсуство од работа поради бременост, раѓање и мајчинство и право на надоместок на патни трошоци.
Парични надоместоци претставуваат парите што едно трговско друштво (претпријатие) или владина агенција ги обезбедува на вработените за посебна намена, како што се транспорт, здравствените трошоци или надоместок на вработените кој е дистрибуиран преку редовни плати
Клучни зборови: здравствено осигурување, здравствена заштита, осигуреници

ПРОШИРУВАЊЕ НА ЕУ: ИСТОРИСКИ ПРИКАЗ И МОМЕНТАЛНА СОСТОЈБА

Дејан Маролов — 2023-08-17

Согласно насловот, овој труд се состои од два дела. Првиот дел прави анализа на сите историски проширувања кои до овој момент ги имала Европската Унија од аспект на конкретните историско политички прилики и потешкотии при зачленувањето на новите држави. Вториот дел на овој труд прави преглед на сегашната состојба со проширувањето на Унијата а со цел да се согледаат конкретните специфики на секоја од државите кандидатки. Преку историското согледување од една страна и анализа на конкретниот процес на проширување од друга страна, трудот ќе се обиде да ја извлече заклучоци за ,,поголемата слика” на политиката на проширување на ЕУ. Во овој контекст ќе биде анализирана и Република Македонија на својот пат кон Европската Унија.
Клучни зборови: проширување, Европска Унија, држави кандидати

ОБЈЕКТИВНА МЕДИЈАБИЛНОСТ НА СПОРОВИ ОД ИНДУСТРИСКА СОПСТВЕНОСТ

Емилија Матеска — 2023-08-17

Медијацијата како метод за алтернативно решавање на споровите нуди многу предности и придобивки за странките во спорот. Решавањето на спорот по пат на медијација значи избегнување на скапите и долги судски постапки и решавање на спорот по мирен начин. Споровите од индустриска сопственост, особено оние кои настанале за време на долготраен договорн однос, вклучуваат прашања кои се од важност на странките да останат надвор од дометот на јавноста, да бидат надминати и решени без да стават последици на понатамошната соработка на странките. Споровите од индустриска сопственост најчесто се однесуваат на прашања за кои постојат комплексни законски решенија, но и чувствителни информации кои е потребно да останат доверливи. Во трудот се анализирани правните претпоставки за дозволеноста на споровите од индустриска спственост да бидат решавани по пат на медијација, како во компаративното право така и во Република Македонија. Преку анализа на ситуацијата во сферата на решавањето на споровите од индустиска сопственост по пат намедијација во Република Македонија, ќе бидат препорачани одредени мерки за подобрување и поголема примена на медијацијата во споровите од индустриска сопственост.
Клучни зборови: медијација,ефикасно решавање на спорови, индустриска сопственост

ИЗУЧУВАЊЕ НА ТУРИСТИЧКОТО ПРАВО НА ВИСОКО ОБРАЗОВНИТЕ ИНСТИТУЦИИ ВО МАКЕДОНИЈА И БУГАРИЈА

Дејан Методијески — 2023-08-17

Туризмот е глобален феномен и последните децении бележи константен развој во светски рамки. Подготовката на високо образовани кадри во туризмот изискува мултидисциплинарен пристап каде студиските програми на високо образовните институции опфаќаат различни аспетки како културни, економски и правни. Предмет на овој труд е изучувањето на туристичкото право на високо образовните институции во Македонија и Бугарија. Критериуми кои се користени при изборот на овие две земји се членство во Европската унија и морската границата на Бугарија од една страна и континентална територија и кандидатурата за влез во Европската унија на Македонија од друга страна. Во трудот се дадени основни податоци за двете земји, како што се: население, број на меѓународни туристи, закони за туризам и др. Табеларно прикажаните универзитети каде има факулти за туризам, студиски програми и предмети од областа на правото, се користени за да се направи компаративна анализа на изучување на туристичкото право на факултетите за туризам во двете земји. За потребите на трудот, употребена е методологија на истражување и секундарни извори на податоци преку консултирање на официјалните веб страни на универзитетите во двете земји каде се изучува насоката туризам. Направена е анализа и преглед на студиските програми каде се изучува туризмот и предметните програми од областа на правото, врз основа на систематска евалуација на нивната актуелна содржина. Заклучните согледувања се однесуваат на структурата, разликите и сличностите при изучувањето на туристичкото право на високо образовните институции во Македонија и Бугарија.
Клучни зборови: туристичко право, факултети за туризам, Македонија, Бугарија

ЕКСТЕРНАЛИЗАЦИЈА НА БЕЗБЕДНОСТА НА ЕВРОПСКАТА УНИЈА НАДВОР ОД ГРАНИЦИТЕ НА ЕУ: МИТ ИЛИ РЕАЛНОСТ?

Ана Никодиновска Крстевска — 2023-08-17

Во серијата на терористички напади што се случија во Европските градови во последните години, беше докажано дека постои директна врска помеѓу напаѓачите и миграциската криза, во однос на тоа дека напаѓачите не биле граѓани на ЕУ, туку бегалци коишто нерегуларно влегле на територијата на ЕУ преку миграцискиот бран. Како резултат на тоа, овие две закани за внатрешната и надворешната безбедност на Унијата беа восприемени како нешто повеќе од една обична врска, односно како закани кои се меѓусебно поврзани и се надополнуваат една со друга. Оттука, справувањето со овие закани не претставува единствено безбедносно и одбранбено прашање, туку има повеќедимензионален пристап и засега една плејада на прашања коишто влегуваат во рамките на различките европски политики како што се азилот и миграцијата, трговијата и соработката, политиката за проширување и други. Земајќи го предвид ова, трудот ќе има за цел да ги истражи безбедносните пристапи на Европската унија кон овие закани и да утрврди како Европската унија се справува со нив.
Клучни зборови: екстернализација на безбедноста на ЕУ, меки инструменти и инструменти на тврда моќ, миграциска криза, источно-медитеранска и централно-медитеранска рута

PERSONAL ASSISTANCE – COMPARATIVE ANALYSIS OF THE LEGISLATIVE AND INSTITUTIONAL FRAMEWORK IN THE AREA OF SOCIAL SERVICES

Zaneta Poposka — 2023-08-17

The paper presents the findings of an external assessment of the current regulatory framework of existing social services and associated services as well as the current regulatory framework regarding the area of social services and employment of persons with disabilities aiming at introducing personal assistance, carried out in the period February-June 2017. The paper aims at reflecting upon the potential future role of the system for personal assistance service provided for persons with disabilities in the Republic of Macedonia, and to estimate the extent to which legal amendments needs to be developed in facilitating this system in the national legislation. An additional purpose is to provide recommendations in a step-by-step approach for initiating the establishment of the system and the legal status, financing, responsibilities and oversight of the work of the service providers and personal assistants, as integral part of the system.
Key words: legislation, personal assistance, person with disabilities

FUNDAMENTAL STRUCTURE OF INTERNATIONAL LEGAL ORDER contemporary issues of normative, factual and axiological elements

Matej Savic — 2023-08-18

In this paper, the author deals with theoretical issues of international legal order and its structure in general. Actual issues of legal nature specificity, fundamental basis and normative-factual-axiological relationship of international legal order constitutive elements are discussed in this article. The author analyzes the most important understandings and conceptions in the theory of international law, which have an impact on the contemporary international legal trends, with a focus on contemporary problems in terms of implementation of international cogent norms, progressive development of international law and the scope of international legal order in general. On the other hand, the political processes and the actual practice of international actors, i.e. subjects of international law, in respect of normative framework and axiological values are particularly discussed in this paper. These issues provoked the author to try to offer a theoretical perspective towards conceptual solutions regarding the foundamental structure of international legal order.
Keywords: international legal order, cogent norms, structuralism, legal objectivism, international voluntarism, international community.

ВРЕДНОСТИ И ПРИНЦИПИ НА ЕВРОПСКАТА УНИЈА - ЗНАЧЕЊЕ И УЛОГА ВО КОНТЕКСТ НА ЕВРОПСКОТО УСТАВНО ПРАВО

Василка Салевска-Трајкова — 2023-08-18

Трудот ќе го обработува значењето, улогата и влијанието на вредностите и принципите на Европската унија во целокупното дејствување и опстојување независно од мигрантската криза, Брегзит, Каталонски референдум и други премрежја пред кои беше поставена Унијата во последните 10 години. Вредностите присутни во сите договори од примарното право, се заеднички за земјите-членки во општество во кое преовладуваат плурализмот, не-дискриминацијата, толеранцијата, правдата, солидарноста и еднаквоста меѓу мажите и жените. Основните принципи ја обезбедуваат потребната легитимност за спроведување на јавната власт (авторитет), односно тоа се нормите од примарното право означени како „принципи“ кои подеднакво се застапени и во домашниот и во наднационалниот правен поредок.
Клучни зборови: вредности, принципи, Европско уставно право, уставен поредок, примарно право на ЕУ

МИШЕЛ ФУКО НА ПРИМЕР: НОВИОТ АТЕИЗАМ КАКО ДИСКУРС НА МОЌ

Трајче Стојанов — 2023-08-18

Трудот е критичка анализа на едно движење наречено Нов атеизам, чиј претставници, меѓудругите, се Кристофер Хученс, Сем Харис, Ричард Докинс и Даниел Денет. Главната хипотеза во овој труд е дека нивните политички импликации дедуцирани од научните пропозиции, во најдобар случај се неконзистентни, а во најлош случај - едноставно погрешни. Дури и уште повеќе, претпоставуваме дека овие импликации не се ништо повеќе од идеолошка алатка на неолиберализмот и западната хегемонија и нивниот импријализам. Оваа алатка особено е насочена против Исламот, третирајќи го исклучиво како фундаменталистички, при тоа поддржувајќи ја бесмислената теза на Хангтинтон за „судирот на цивилизацииите.“ Што е особено загрижувачаки за овој вид атеизам, репрезентиран од Новиот атеизам, е фактот што тој е застапуван од десно ориентираните политики, наместо од левичарите, како што тоа скоро секогаш било случај во историјата. Со тоа, овој вид атеизам станува далеку помилитантен отколку било која друга историска форма на атеизам.

Клучни зборови: Нов атеизам, атеизам, религија, политика, ислам, христијанство, наука марксизам

ГРЧКАТА ПОЛИТИКА И МАКЕДОНСКОТО ПРАШАЊЕ

Страшко Стојановски — 2023-08-18

Политизацијата на Македонското прашање се интензивира во втората половина на 19 век, со зголеменото присуство на соседните пропаганди на територијата на доцноосманлиска Македонија. Во овој период се нудени различни програми за решавање на истото, но тие во голем дел сепак ќе претставуваат одраз на амбициите на соседните млади балкански нации за територијална експанзија.
Овој труд ќе се фокусира на симболичките и конкретните политички активности на Грција, која има за цел национално да ја унифицира Егејска Македонија според нејзините национално- државни шаблони. Ова ќе резултира со идентитетско редефинирање на македонското автохтоно население, кое подеднакво се базира и на методите на спроведување на геноцид, но и на етноцидните методи. Сепак, политиката на Грција не се ограничува само на територијата на Македонија која влегува во нејзините граници. Во континуитет, од создавањето на македонската државност во рамките на СФР Југославија, а подоцна и со осамостојувањето на Република Македонија, Грција настојува културно и национално да го обезличи својот северен сосед, пред се насочувајќи ја својата политика кон ре-дефинирање на Македонскиото национално име, идентиет и посебност.
Клучни зборови: Македонија, Грција, идентитет, малцинство, нација

ДРЖАВНОСТ И АСПЕКТИ НА ДРЖАВНОСТА ПРЕКУ ТЕКОВНИОТ СЛУЧАЈ НА КАТАЛОНИЈА

Наталија Шикова — 2023-08-21

Долго не постоела општоприфатена дефиниција за тоа што претставува поимот - државност. Меѓународниот суд на правдата (МСП) во повеќе свои документи посочува зошто е потребно концептот „држава“ да се гледа од аспект на целите на меѓународното право. Прашањата за државноста сè одново се отвораат при појавата на нов ентитет што, како - граничен случај, најчесто има одредени елементи на државност, но ретко ги има сите неопходни. Државноста се утврдува според традиционални и според дополнителни критериуми, но тоа е комплексно прашање чиј релевантен одговор секогаш зависи од реалниот социо-политички и историски контекст. Низ таа перспектива, а врз основа на правно заснован теоретски модел и преку теоретска симулација, овој документ ги испитува претпоставките и пречките за административната единица Каталонија што пледира да стекне државност преку сецесија од парламентарната монархија Шпанија.
Клучни зборови: државa, сувереност, независност, критериуми, административна единица

ВИДОВИ НА ДОБРО ПОЗНАТИ ТРГОВСКИ МАРКИ ВО КОМАРАТИВНО ПРАВО

Милица Шутова — 2023-08-21

Предмет на проучување и истражување во овој труд е значењето и суштината на видовите на добро познатите трговски марки и влијанието на релевантната јавност како клучен фактор во случај на повреда на правата од трговската марка.
Најнапред даден е приказ на значењето и улогата на добро познатите трговски марки како права од индустриска сопственост. Посебно внимание е посветено на видовите на добро познатите трговски марки, како и субјектите, односно лицата кои можат да се јават како носители на тие права. Понатаму авторите прави компаративна анализа и на методите на утврдување на познатоста во разни земји и преку примери од практика (вештачење), детално објаснуваат дел од методите кои се применуваат за утврдување на познатост при злоупотреба на право.
Имено, целта на овој труд е да се разгрничи третманот на правната заштита, како и да се приложи подлабичена анализа на моралните овластувања кои му се признаваат на носителот конкретно на добро познатите трговски марки како и можностите за остварување на економските вредности од истите.
Клучни зборови: добро познати трговски марки, релевантна јавност, правна заштита

Table of content

Natasa Doneva — 2023-08-21

Table of content