Challenges of Tourism and Business Logistics in the 21st Century

THE ROLE OF DIGITALIZATION FOR GREEN GROWTH AND PERSPECTIVES IN THE CIRCULAR ECONOMY

2025-07-02T13:52:19+00:00

Digitalization has significantly increased the amount, accuracy and cost of information. From this aspect, digitalization is of particular importance for the development of the circular economy. Taking into account what economic activities encompass the circular economy, it simply represents a necessity for every society and its well-being.

Digital solutions should help in developing business models based on a circular economy, making the processes in companies more efficient in terms of waste minimization, longer product life and reduction of transaction costs. The need for virtualization of processes and product movement, as well as the increase of efficiency in the reuse of products and resources, will enable growth of business models based on CE. Authors of this paper analyze the importance of the circular economy, its potentials and challenges, underlining the benefits of green agenda, green finance, analysis of the business behavior, thus analyzing the challenges of overcoming the current situation and greater movement towards the CE.

НАМАЛУВАЊЕ НА ЗАВИСНОСТА ОД НЕСТАБИЛНИ ГЛОБАЛНИ ПАЗАРИ ПРЕКУ ЛОКАЛИЗИРАНИ ЦИРКУЛАРНИ ЕКОНОМСКИ МОДЕЛИ

2025-07-02T13:59:04+00:00

Во услови на зголемени геополитички тензии, економски кризи и прекини на глобалните синџири на снабдување, потребата за намалување на зависноста од нестабилните глобални пазари станува сè поизразена. Локализираните циркуларни економски модели претставуваат иновативен пристап за зајакнување на економската отпорност преку одржливо искористување на локалните ресурси, минимизирање на отпадот и промовирање на рециклирање и повторна употреба. Овој труд истражува како локалните економии, преку примена на принципите на циркуларност, можат да создадат одржливи и независни системи кои ја намалуваат потребата од увоз на критични суровини и производи. Преку анализа на успешни примери од различни региони, се потенцираат механизмите за креирање на нови работни места, поттикнување на иновациите и подобрување на социјалната кохезија. Исто така, се разгледуваат предизвиците поврзани со транзицијата кон локализирани модели, вклучувајќи ја потребата од едукација, стимулација на локалното претприемништво и адаптација на регулативите. Заклучно, трудот нуди препораки за формулирање на ефективни локални политики кои ќе обезбедат долгорочна економска стабилност и еколошка одржливост.

MACHINE LEARNING METHODS FOR PREDICTING CIRCULAR ECONOMY PERFORMANCES OF THE WESTERN BALKAN COUNTRIES

2025-07-02T14:03:54+00:00

The transition toward a circular economy (CE) in the Western Balkans is essential for aligning environmental performance with European Union sustainability objectives. This study applies machine learning (ML) techniques to predict and assess the circular economy performance of selected Western Balkan countries using key indicators from EUROSTAT: Resource Productivity, Waste Generation, and the Recycling Rate of Municipal Waste. Leveraging supervised learning models such as Random Forest Regression and XGBoost, the analysis reveals that resource productivity in the region lags behind the EU average, with values typically below 0.9 EUR/kg, indicating significant inefficiencies in transforming resource use into economic value. Model performance metrics suggest strong predictive capability, with R² scores exceeding 0.85 for all three indicators in training datasets, and RMSE values remaining within acceptable thresholds during cross-validation. The results highlight the value of machine learning for developing evidence-based policy interventions, benchmarking progress, and guiding resource efficiency improvements in line with CE principles. The study also underlines the need for better data integration and institutional support to enhance predictive accuracy and policy responsiveness in the region. Future research should prioritize the development of advanced forecasting models that combine machine learning with time-series analysis and system dynamics to simulate and anticipate circular economy performance over time. Integrating macroeconomic variables and environmental impact indicators could improve model robustness and interpretability. Expanding datasets with region-specific policy measures, socio-economic characteristics, and infrastructural readiness would provide deeper insights into country-level drivers and barriers. Ultimately, predictive modeling must be coupled with transparent dashboards and decision-support tools for policymakers, enabling real-time scenario planning and strategic intervention toward CE transition goals.

CHEAP TALK, KRIPKE SEMANTICS, COMMON KNOWLEDGE AND TWO EXAMPLES OF BOOM, BUST & ASSET BUBBLES

2025-07-02T14:10:19+00:00

This paper investigates the Crawford-Sobel model as cheap talk model where communication between players does (not) directly affect the payoffs of the game. Partition equilibrium and equilibrium actions do not converge with bias in beliefs. Green-Stoke model of information transmission showed that BNE differs from Cournot, Nash and Stackelberg and while Cournot is agent and principal best response, BNE is principal best response. Stackelberg equilibrium is outside of principals’ or agents' BR. Kripke model of partial separation with mixed strategy equilibrium show that if the world is beliefs/payoff ratio is higher than that of and if the world is beliefs/payoff ratio is higher than in world. In the common knowledge frame communication does not change the structure of knowledge in the model. Deterministic and bursting bubbles differ in the movement of dividend/price and capital gain. Whether investors coordinate for collective optimality Kantian equilibrium or not (Nash equilibrium) matters for asset bubble size.Dot.com bubble and 2008 financial crisis with Case-Shiller measure for housing bubble and S&P movements are investigated as some indicators for asset bubbles and cheap talk.

ПОЛИТИКИ ЗА КОНТИНУИРАНО ПРОФЕСИОНАЛНО УСОВРШУВАЊЕ ЗА СМЕТКОВОДИТЕЛИ И ОВЛАСТЕНИ СМЕТКОВОДИТЕЛИ

2025-07-02T14:16:46+00:00

Секој обврзникот за водење на сметководство сметководството го извршува во согласност со законската регулатива. Извршувањето на сметководствените работи може да го довери на трговец поединец - сметководител, трговец поединец - овластен сметководител или друштво за вршење на сметководствени работи врз основа на договор за вршење на сметководствени работи или да вработи сметководител или овластен сметководител. Бидејќи оваа професија бара постојано следење на измените во законските прописи, новите технологии и случувања во деловното окружување, од голема важност е обезбедување на високо квалитетно и професионално извршување на сметководствените работи и обезбедување високо ниво на професионализам.

Преку континуираното професионално усовршување и едукација, сметководителите и овластените сметководители, имаат можност да се стекнат со неопходните знаења но истовремено и да ја исполнат законската обврска во однос на задолжителна професионално усовршување. Затоа од голема важност е имплементирањето на политики преку кои ќе се поттикне и олесни процесот на континуирано професионално усовршување. Поради тоа, предметот на истражување во овој труд се фокусира кон дефинирање и објаснување на процесот на континуирано професионално усовршување, законската опфатеност и стандарди за професионалното усовршување на сметководителите и овластените сметководители. Во поголем број држави, овој вид усовршување и едукација опфаќа задолжително учество во различен вид образовни активности како што семинари, курсеви, обуки, работа на терен или практична настава за обновување на стекнатите лиценци како и континуирано следење на измените во законската регулатива, даночните прописи и стандарди. Заклучните согледувања добиени како резултат од спроведеното истражување, ќе бидат дадени во заклучкот на трудот.

МЕТОДОЛОГИЈА ЗА ОЦЕНКА НА СТАБИЛНОСТА И СПОСОБНОСТА НА ПРОЦЕСИТЕ

2025-07-02T14:22:39+00:00

Истражувањето во овој труд има за цел да понуди нов модел во организацијата на деловните процеси преку проактивно работење кое започнува со анализа на деловната организираност, потоа се продолжува низ анализата на барањата на интерните и екстерните купувачи, а се завршува со детално дефинирање на процесот. Управувањето со процесите како клучен фактор за освојување на купувачите, значи континуирана потрага по најдобри технички, технолошки, маркетиншки и други унапредувања и подобрувања кои ќе ги произведат саканите резултати, а тоа е задоволството на потрошувачите и профитот.

Стремежот на македонските организации е во правец на создавање услови за пласман на македонските производи/ услуги со повисок квалитет на светските пазари. Усвојување и имплементација на предлог методологијата што се предлага во овој труд, а се однесува на оценката на стабилноста и способноста на процесите може да доведе до нивно унапредување, сè со цел да се остварат што е можно повисоки деловни резултати на задоволство на сите заинтересирани страни.

ПРЕНАСОЧУВАЊЕ НА ЛОГИСТИЧКИТЕ РУТИ И АДАПТАЦИЈА НА ШПЕДИТЕРСКИТЕ КОМПАНИИ КАКО ОДГОВОР НА ЦАРИНСКИТЕ БАРИЕРИ

2025-07-02T14:34:26+00:00

Во услови на зголемени геополитички тензии и протекционистички економски политики, царинските бариери стануваат сè почест инструмент на трговска регулација. Овој труд ги анализира стратегиите за пренасочување на логистичките рути и адаптацијата на шпедитерските компании како реакција на овие бариери. Истражувањето се фокусира на конкретни примери од глобалната трговија, како што се трговската војна меѓу САД и Кина, и влијанието на новите царински режими врз испораката, времето на транспорт и оперативните трошоци. Се разгледуваат и технолошките иновации, алтернативните коридори, како и диверзификацијата на пазарите и снабдувачките синџири како клучни адаптивни механизми. Трудот нуди критичка проценка на одржливоста на овие стратегии и нивната улога во обезбедување на континуитет на логистичките процеси во нестабилна регулаторна средина. Заклучокот е дека флексибилноста, дигитализацијата и проактивното планирање се неопходни предуслови за конкурентноста на шпедитерските компании во ерата на зголемена царинска фрагментација.

CROWDFUNDING AS AN ALTERNATIVE SOURCE OF FINANCING SMALL AND MEDIUM ENTERPRISES – CASE OF NORTH MACEDONIA

2025-07-02T14:41:57+00:00

Small and medium enterprises are the backbone of the national economy. They are shaping a country’s economy because they have a significant contribution to the creation of job, added value, increasing export and innovation, poverty reduction etc. One of the most serious problems faced by SMEs is the lack of financial resources and limited access to alternative forms for business funding. Considering this and the emergence of the economic crises in the world, the access to finance has become one of the most research topics. In the Republic of North Macedonia, SMEs usually use 3F money (founders, family, friends) and traditional sources of financing, such as bank loans with high interest rates and complex procedures. Furthermore, SMEs have no alternatives for financing business activities due to underdevelopment of the capital market.

Crowdfunding is a new model for collecting funds through the Internet by "open invitation" to large number of investors with relatively small contributions. Considering this, the main aim of the paper is to analyze crowdfunding as a source of SMEs financing in the Republic of North Macedonia. Therefore, a survey will be conducted on a sample of SMEs. The findings highlight that crowdfunding is a relatively new method of financing and most of the entrepreneurs are not familiar with the benefits of this form for business funding.

СТРАТЕШКО МЕНАЏИРАЊЕ И ЕКОНОМСКА ЕФИКАСНОСТ ВО ВИНСКИОТ ТУРИЗАМ ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

2025-07-02T14:48:21+00:00

Во услови на зголемен интерес за одржливи и тематски форми на туризам,винскиот туризам се појавува како стратешка можност за економски раст и рурален развој во Република Северна Македонија.Винскиот туризам представува специјализиран туризам кој ги поврзува гастрономските и културните вредности на виното со патувањата,искуствата и откривањето на автентични дестинации.

Оваа форма на туризам во последната деценија стана важен економски двигател во многу земји,посебно во оние со силна традиција во производство на вино.Овој труд ја истражува врската помеѓу стратешкото менаџирање и економската ефикасност во развојот на винскиот туризам во Р.С.Македонија.Врз основа на анализата на историјата на винската индустрија,географската поделба на региони и актуелната понуда на винарии,настани и вински патеки,трудот ја нагласува важноста на стратешкото планирање за економски раст.Посебно внимание посветено на планирањето на туристичките производи,маркетинг стратегиите,брендирањето, како и улогата на приватниот и јавниот сектор.Преку анализа на индикаторите за економска ефикасност-како што се приходите од извоз,растот на винскиот туризам и локална вработеност-се утврдува значителниот потенцијал на секторот за подршка на економскиот развој.

Идентификувани се главните предизвици ,но исто така дадени се препораки за нивно надминување .Заклучно,трудот покажува дека со добро управување Р.С,Македонија може да ја зацврсти својата позиција како винска дестинација на европскиот пазар и да обезбеди долгорочен економски и туристички развој.

THE SPORT BETWEEN THE FREE MOVEMENT OF SERVICES AND COMPETITION LAW IN THE EUROPEAN UNION

2025-07-02T14:54:54+00:00

The free movement of services is one of the four freedoms on which the single market is based, while competition law is one of the most exploited policies of the European Union. The paper elaborates on the judgment of the Court of Justice of the European Union (CJEU) of December 2023 concerning the case brought by several football clubs against the football organizations FIFA and UEFA. Namely, several European football clubs, contrary to the statutes of FIFA and UEFA, which do not allow the creation of additional competitions beyond those already organized by these two organizations, started the creation of a so-called Super League that would be composed of the best European football clubs. The creation of the Super League has caused threats from UEFA and FIFA, not only to the clubs that want to be part of this project, but also to the players who are part of these clubs. To this end, the teams that want to be part of the Super League have brought proceedings before the Court of Justice of the European Union against UEFA and FIFA for abuse of their dominant position on the market, violation of the right to free movement of services and violation of competition rules. In addition, the paper also elaborates on the judgment of the Commercial Court in Madrid of April 2024 after the case was referred back to the national court by the CJEU. In conclusion, the authors give their views on how such a project will affect the game of football, the relationship of the clubs with FIFA and UEFA, but also how it will affect the most important part, which are the fans.

THE MISCONCEPTION OF TOURISM DEVELOPMENT: ANALYZING CROWDING IN OHRID, NORTH MACEDONIA

2025-07-02T15:05:54+00:00

This study aims to highlight a misconception and a flawed direction in the development of tourism in Ohrid, a transboundary World Heritage (WH) site and the most visited summer tourist destination in North Macedonia. Based on the Tourism Area Life Cycle (TALC) model, the paper particularly addresses destination’s ‘Development stage’ (covering the period 2010-2024). By calculating standard indicators for seasonality, tourism density, and intensity, the paper reveals strong pressure from total tourist arrivals resulting in crowding during the high season (July-September). The article emphasizes that the increased visitation is misinterpreted by local tourism policymakers as ‘development’ when it is, in fact, a classic case of ‘tourism crowding’ stemming from lack of planning. Finally, the results open a discussion on the unsustainability of the destination and the potential loss of its WH designation.

МАКЕДОНСКО КУЛТУРНО НАСЛЕДСТВО ВО СОСЕДСТВОТО, ДИЈАСПОРАТА И СВЕТОТ

2025-07-02T15:10:27+00:00

Главна цел на трудот е поставување насоки за евидентирање и документирање на македонското културното наследство кое се наоѓа во соседството, дијаспората и светот, и нејзино менаџирање преку организирани туристички посети на значајни места, објекти и настани. Текстот е поделен во три дела. Во првиот дел се споменува поделба на македонското културно наследство кое се наоѓа во соседството, дијаспората и светот, и тоа според период на настанување, според значење, својства и загрозеност. Потоа, дадени се насоки како тоа културно наследство да се евидентира и документира. Во вториот дел даден е преглед на македонско културно наследство (места, објекти и настани) кое се наоѓаат на простори во соседните држави. Потоа, изнесени се предлози како културното наследство туристички да се менаџера за посета од страна на туристи од Македонија. Во третиот дел се споменуваат места, објекти и настани кои ги има во дијаспората и светот а се важни за македонскиот идентитет. Дадени се предлози како културното наследство да се евидентира и туристички менаџера за посета од страна на туристи од Македонија. Во Заклучокот даваме согледувања и примери на успешна туристичка реализација на дел од наведените македонски културни наследства во соседството, дијаспората и светот. Предлагаме и препорачуваме како оваа активност во континуитет да биде мотивирана и поддржана од разни институции на македонската држава и пошироко од македонската дијаспора. За оформување на трудот користена е литература и други извори.

ОД СТАБИЛНОСТ ДО КРИЗА И НАЗАД: КОМПАРАТИВНА АНАЛИЗА НА ТУРИСТИЧКИОТ ПРОМЕТ ВО БЕРОВО ПРЕД И ПО COVID-19 (2015–2024)

2025-07-02T15:20:30+00:00

Овој труд ги анализира промените во туристичкиот промет во Берово пред и по пандемијата COVID-19, со фокус на сезоналноста и должината на престој кај домашни и странски туристи. Истражувањето ги опфаќа годините 2015–2024 и се базира на официјални статистички податоци. Резултатите покажуваат значителен пад во 2020 година, но и постепено опоравување и порамномерна распределба на туристите во следните години. Забележлив е пораст на интересот за посета надвор од главната сезона и пократки престои. Трудот ги истакнува потенцијалите за ревитализација на руралниот туризам преку прилагодена понуда и фокус на домашниот пазар.

ПРИКАЗ НА ПРЕХРАМБЕНИТЕ, УГОСТИТЕЛСКИТЕ И ДРУГИТЕ ОБЈЕКТИ ВО ФУНКЦИЈА ЗА РАЗВОЈ НА ТУРИЗМОТ ВО ОПШТИНА ПРИЛЕП

2025-07-02T15:30:22+00:00

Во научниот труд детално се прикажани сите прехрамбени, угостителски и други објекти во функција за развој на туризмот во сите 59 населени места во општина Прилеп. Прво е дадена карта за географската положба на ОП. Прилеп во границите на Северна Македонија. Од прехрамбените и угостителските објекти кои постојат во ОП. Прилеп евидентирани се и табеларно презентирани се според дејноста следните објекти: Етно ресторани, угостителски објекти ресторани, гостилници, кафичи кафе барови, барови и кафе клубови, лаунџ барови, пицерии, слаткарници, бурекџилници, леб и бели пецива, пекарници- фурни, пивари и винарии. Како други објекти во функција за развој на туризмот во ОП. Прилеп евидентирани се и табеларно презентирани се следните објекти: Планинарски домови, ловечки куќи, ботанички патеки, природни резервати, медарници за производство на мед, паркови, базени, фонтани, аква паркови, спа центри, спортски обложувалници, културни домови, продавници, цвеќари и цвеќарници, бербери, фризери, библиотеки, пошти, банки, банкомати, менувачници, болници, амбуланти, стоматолошки амбуланти, итна медицинска помош, против пожарна служба и полициски станици. Во 2006 година за првпат е изработена туристичка карта и е извршено мапирање на сите туристички потенцијали на градот Прилеп. За изработката на научниот труд користени се: теренски истражувања, метод на анкетирање, научна и стручна литература, статистички годишници и зборници. На крај се дадени разни анализи, предлози и заклучоци за улогата на прехрамбените, угостителските и другите објекти во функција на туризмот и неговиот развој во ОП. Прилеп.

ПРИМЕНА НА АНАЛИТИЧКИ ПРИСТАП НА МЕНАЏМЕНТОТ ВО ПРОЦЕСОТ НА ДОНЕСУВАЊЕ НА ФИНАНСИСКИТЕ ОДЛУКИ ВО ПРЕТПРИЈАТИЈАТА ОД ОБЛАСТА НА ТУРИЗМОТ ВО Р. МАКЕДОНИЈА

2025-07-08T19:18:41+00:00

Со менаџерските активности потребно е да се решаваат проблемите кои настануваат во текот на функционирањето на туристичкото претпријатие. На таков начин се осигурува реализирањето на саканата состојба, односно реализирање на целите на претпријатието од областа на туризмот. Суштината на менаџерските активности е донесување на одлуки. Менаџерските одлуки се донесуваат во ситуации кои се карактеризираат со потреби за акција и постоење на повеке правци на акции. Едновремено поврзување на наведените активности во функција на донесување на правилни одлуки претставува основен услов и задача на финасискиот менаџер. Се разбира, сето тоа во насока на постигнување на крајната цел, зголемување на богатството на акционерите. Во таа смисла, финасискиот менаџмент, а посебно во туризмот треба да даде одговор на оптималната употреба, односно користење на средствата, обезбедување на извори на финасирање, обезбедување на оптимален трошок на ангажираниот капитал, одлучувањето за распределба на добивката, политиката на дивиденда, со цел остварување на наведената крајна цел.

Примената на аналитичкиот пристап во донесувањето на финасиските одлуки во претпријатијата од областа на туризмот во Р. Македонија е мошне значајно за поефикасно и поефективно реализирањето на целите.

ADMINISTRATIVE BARRIERS AND TOURISM: THE CASE OF THE MANDATORY REPLACEMENT OF TRAVEL DOCUMENTS IN THE REPUBLIC OF NORTH MACEDONIA

2025-07-08T19:39:30+00:00

The aim of this paper is to examine the impact of the mandatory replacement of travel documents, introduced through the implementation of the Prespa Agreement, on the travel plans of citizens, their choice of destination, and the operations of travel agencies in the Republic of North Macedonia. The research was conducted using two structured surveys – one targeting the general population and the other aimed at travel agencies throughout the country. The collected data were analysed to identify trends and measurable effects of the new travel document regulations. The results indicated that the imposed administrative changes caused delays or cancellations of travel plans, reduced interest in early booking offers, and increased demand for destinations that do not require a passport. Travel agencies reported a decline in reservations, financial losses, and growing concerns among travellers. These results have practical implications for policymakers and tourism professionals, highlighting the importance of timely communication, flexible administrative policies, and strategic planning to reduce disruptions and maintain the resilience of the tourism industry.

ФУНКЦОНАЛНАТА ПОДГОТВЕНОСТ НА КУЛТУРНОТО НАСЛЕДСТВО ЗА ТУРИСТЧКА ПРЕЗЕНТАЦИЈА

2025-07-08T19:38:04+00:00

Македонскиот модел на заштитата на културното наследство изминативе 21 година се заснова на првиот македонски Закон за заштита на културното наследство, со што се создаде автохтон модел на дејствување во преметната област. Oвој правен акт со статус lex generalis понуди квалитативен пристап кон културното наследство во однос на терминолошкото дефнирање на поимите со кои се оперира. Па така, се напушти терминот споменик на културата, што подразбира исклучиво материја, а се воведе терминот културно наследство, создавајќи можност за системно вклучување и на нематеријалните добра. Со ова, колективната меморија како цивилизациската продобивка од претходните генерации доби статус на организирано внимание од државата. Исто така, формирана е и Управата за заштита на културното наследство, орган во состав на Министерството за култура (сега и туризам) за извршување на управно-правните работи, т.е. јавните функции, со што требаше да се што овозможи единствен пристап при спроведување на законските норми на целата територија државата. Но овој модел на институционално дејствување констатира низа слабости, односно непотребни, а во многу случаи и редундандни административни постапки во делот на облигаторната комуникација на релација Министерство за култура и туризам - Управа за заштита на културното наследство - национални и локални установи, како и со имателите на поединечни недвижни културни добра. Практичината примена на овој модел покажа и апсурдни бирократски чекори кои само ја оптоваруваат самата суштина на заштитата на културното наследство, а тоа е зачувување, претставување и пренесување на идните генерации, а со тоа и самата туристичка презентација, толку многу потребна во додадената вредност на Министерството за култура.

COMPREHENSIVE STUDY OF FLOODS IN THE REPUBLIC OF BULGARIA FOR THE PERIOD 2010-2020

2025-07-09T12:23:58+00:00

The study presents a classification of floods in the Republic of Bulgaria by various characteristics, analyzing the causes of the floods and their consequences. The main floods studied were those that occurred during the period 2010-2020. Special attention is paid to the strategy for prevention and management of flood risk and interaction between the various executive authorities, as well as the procedure for timely notification of the population in the event of a flood. The implementation of the flood risk management plans for the periods 2017-2021 and 2022-2027 is analyzed, with special attention being paid to specific priority activities. The final part formulates conclusions and recommendations relating to the occurrence, prevention and management options for flood risk in the Republic of Bulgaria.

ASSESSMENT AND ANALYSIS OF THE TOURISM POTENTIAL OF THE BULGARIAN DANUBE MUNICIPALITIES IN THE NORTH-WEST PLANNING REGION

2025-07-09T12:29:08+00:00

Tourism aims to satisfy certain social, cultural, spiritual, aesthetic, medical, etc. needs. This implies the idea of a conscious choice of tourist routes, of the period and duration of stay of each individual tourist. The aim of this paper is to evaluate and analyze the tourism potential of 13 Danube municipalities located in the North-West planning region of Bulgaria. A tourism portrait of the municipalities of Bregovo, Novo Selo, Vidin, Dimovo, Lom, Valchedrum, Kozloduy, Mizia, Oryahovo, Dolna Mitropolia, Gulyantsi, Nikopol and Belene has been developed, which consistently includes an assessment of the tourist geographic situation, natural and anthropogenic tourism resources, tourism infrastructure, types of tourism offered in the municipality, priorities and guidelines for tourism development. From the point of view of the Bulgarian Danube municipalities, a state strategy is needed that offers the possibility to develop the districts in the north-western planning region by diversifying socio-economic functions, developing the local network, diversifying the tourist offer, developing transport networks. Only then, the region along the river. Danube region will become competitive, attractive, limiting the migration of labour both to other regions of the country and to other countries.

TOURISM AS AN OPEN COMMUNICATION SYSTEM

2025-07-09T12:35:27+00:00

Considering tourism as an open communication system is justified and necessary in the conditions of revolutionary transformations in processes, products, relationships, technologies and strategies. The Tourism system acts as an open and complex structure, consisting of many and functionally dissimilar subsystems. These are independent, relatively separate parts with their own structures, their own mission and field of activity. However, the building blocks of this system cannot be considered as autonomous, internally homogeneous parts, united around a single goal. They are opposing subsystems with deeply different interests, often leading to conflicts in terms of goals. Nevertheless, the foundations of the Tourism system are the unity that represents and objectifies it through a fundamental social law - the law of synergy, requiring integration of efforts and one-sidedness of actions (with a direct impact on the final result). The application of this law is possible only through communication.

To achieve the effect of synergy in a communication system, it is necessary to direct, distribute and coordinate (unite) the energy, actions and behavior of people in its constituent units. Since all subsystems are interconnected and dependent on each other, the malfunctioning of even the smallest component in any of them can affect the system as a whole. Therefore, the communication performance of each of its units, of each collaborator, is important for the overall success of the organic whole.

ASSESSMENT OF RESOURCES FOR TOURISM DEVELOPMENT IN DULOVO MUNICIPALITY

2025-07-09T20:41:08+00:00

The approach of developing a tourism strategy for the Municipality of Dulovo involves reaching a consensus among the main stakeholders on its future development, which is a result of efforts of the whole community. It thus becomes a document of partnership, which is a prerequisite for its implementation. To this end, an assessment of the resources available, especially for tourism development is carried out during its development. Based on a systematic and comprehensive analysis of the main resources in the territory, a synthesised profile of the state of the municipality in terms of the main components of development is drawn up. In developing the profile, a comparative approach has been used to illustrate the municipality's place in the Silistra region, as well as a territorial approach, which enables the directions in achieving territorial balance to be outlined.

PROVADIA: NEW HORIZONS FOR THE DEVELOPMENT OF ALTERNATIVE TOURISM

2025-07-09T20:53:31+00:00

Provadia is a city with a rich historical heritage. It is located in Northeastern Bulgaria, about 50 km from the seaside capital of Bulgaria - Varna. Its favorable geographical location, natural features and cultural and historical landmarks provide opportunities for the development of various types of tourism. In the context of the contemporary challenges facing the tourism sector, the city has the potential to establish itself as an attractive destination for cultural, balneological, ecotourism and alternative forms of tourism activity. The key factors for the development of tourism in Provadia, the potential challenges and the prospects for sustainable management of tourism resources are examined. The purpose of this article is to present and promote the opportunities for tourism, attract visitors in order to seek opportunities for the use and development of the tourism resources of the city of Provadia. This article aims to analyze the opportunities for tourism development in Provadia, identify key challenges, and propose strategies for increasing the attractiveness of the city as a tourist destination.

THE CULINARY FESTIVALS IN SHUMEN REGION

2025-07-09T20:59:15+00:00

The number of culinary festivals in individual villages in the region is growing. They promote the culinary traditions of a given settlement, which also contributes to the development of local tourism. In the region, this type of event is held either once or periodically. Culinary festivals are places where traditional dishes are accompanied by music and are performed by local people. The goal is to transfer knowledge from the past to the present and future, and to preserve the traditional taste of food. Each season has its own food and each region its own specificity, which makes it different. Food always leaves unforgettable impressions.

OPPORTUNITIES FOR INTERREGIONAL COOPERATION AND BUSINESS DEVELOPMENT BETWEEN BULGARIA AND NORTH MACEDONIA

2025-07-09T21:03:24+00:00

This article is devoted to the opportunities for the development of cross-border cooperation between Bulgaria and North Macedonia from the point of view of the opportunities for better connectivity, development of joint business and formation of common regional economic zones for investments and spatial development of high technologies. In the introductory part, the author presents the state of the border regions of the two countries and the need for their connectivity, as well as the presence of new checkpoints and infrastructure corridors that would support economic interaction. The presentation attempts to outline in practice the process and the need for building an infrastructure network of connections between the settlements on both sides of the border. The demographic potential, the development of the regional economy and the opportunities for innovative enterprises on both sides of the border, as well as the opportunities for tourism, are examined. Corresponding proposals and a framework of opportunities for cooperation and management of the territory on both sides of the countries are made.