МОЖНОСТИ И ПРЕДИЗВИЦИ ОД КОРИСТЕЊЕ НА ВЕШТАЧКАТАИНТЕЛИГЕНЦИЈА ВО КРЕИРАЊЕ И ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА НА ПРАВОТО
DOI:
https://doi.org/10.46763/SCGW25112y105nAbstract
Предмет на истражување на овој труд се можностите и предизвиците од користење на Вештачката интелигенција (ВИ) во креирање и имплементација на правото, кои се наметнуваат не само во земјите во кои примената на ВИ е реалност во повеќе различни области, но и во земјите кои ги прават првите чекори на ова поле. Последните неколку години во Европската Унија се преземаат активности за дефинирање на правилата и принципите кои треба да се почитуваат во користење на ВИ како во областа на бизнисот така и во јавниот сектор, кои овозможија донесување на Регулативата за вештачка интелигенција( 32024Р1689) . На ова поле постојат активности и од страна на Комитетот на министри на Советот на Европа, кој во мај 1052024 година ја усвои Рамковната конвенција за вештачката интелигенција и човекови права, демократија и владеење на правото, кон која одлучи да пристапи и нашата земја. Овој труд ќе ги анализира областите на правото, но и можностите и различните предизвици во однос на користење на ВИ, при што ќе ги анализира особено ризиците во областа на креирањето на политиките и правото, областа на практикување на правото, но и во имплементацијата на правото врз бизнисот и граѓаните. Потребата од утврдување на принципи и правила за користење на ВИ во правото, произлегува од голем број на прашања во однос на обезбедување на правна сигурност, но и заштита на основните човекови права во однос на недискриминација, заштита на приватноста, заштита на личните податоци, слобода на говор и изразување на мисла, но и во однос на безбедноста и суверенитетот на државите. Поради тоа, потребно е во контекст на донесената Регулатива за вештачка интелигенција, да се разграничат областите на правото во кои постои помал ризик и поголем бенефит за користење на ВИ, како и можните ограничувања, но и предуслови кои треба да ги обезбеди секоја земја, со цел побезбедно користење на ВИ.
Клучни зборови: Вештачка интелигенција, имплементација на правото, човекови права, владеење на правото, ризици.
Downloads
References
Davis, A. (2020). The future of law firms (and lawyers) in the age of artificial intelligence. ABA
Journal.
https://www.americanbar.org/groups/professional_responsibility/publications/professional_la
wyer/27/1/the-future-law-firms-and-lawyers-the-age-artificial-intelligence/
Gupta, J. (n.d.). How AI is helping industries with facial identification/recognition. CustomerThink.
Retrieved May 10, 2025, from https://customerthink.com/how-ai-is-helping-industries-with-
facial-identification-recognition/
Krupansky, J. (2017, June 13). Untangling the definitions of artificial intelligence, machine intelligence,
and machine learning. Medium. https://jackkrupansky.medium.com/untangling-the-
definitions-of-artificial-intelligence-machine-intelligence-and-machine-learning-
7244882f04c7
Marr, B. (2016, September 30). The top 10 AI and machine learning use cases everyone should know
about. Forbes. https://www.forbes.com/sites/bernardmarr/2016/09/30/what-are-the-top-10-
use-cases-for-machine-learning-and-ai/
McCarthy, O. J. (2019, February 28). Turning the tide on crime with predictive policing. Our World.
https://ourworld.unu.edu/en/turning-the-tide-on-crime-with-predictive-policin
Russell, S. J., & Norvig, P. (2010). Artificial intelligence: A modern approach (3rd ed.). Prentice Hall.
Sartor, G. (2005). Legal reasoning: A cognitive approach to the law. In E. Pattaro (Ed.), A treatise of
legal philosophy and general jurisprudence (Vol. 5, pp. 389–390). Springer.
https://doi.org/10.1007/1-4020-3505-5
Wang, W. (2023). An analysis of the feasibility of artificial intelligence to replace lawyers. Advances
in Politics and Economics, 6(2), 161–174. https://doi.org/10.22158/ape.v6n2p161
Calo, R. (2015). Robotics and the lessons of cyberlaw. California Law Review, 103(3), 513–563.
https://doi.org/10.15779/Z38HG6D
Surden, H. (2014). Machine learning and law. Washington Law Review, 89(1), 87–115.
https://digitalcommons.law.uw.edu/wlr/vol89/iss1/3
Tegmark, M. (2017). Life 3.0: Being human in the age of artificial intelligence. Alfred A. Knopf.
Vincent, J. (2020, June 24). Why AI isn’t ready to make important legal decisions. The Verge.
https://www.theverge.com/2020/6/24/21300054/ai-law-machine-judges-predictive-policing-
bias-data
Scherer, M. U. (2016). Regulating artificial intelligence systems: Risks, challenges, competencies, and
strategies. Harvard Journal of Law & Technology, 29(2), 353–400.
Правни извори:
Регулатива на Европскиот парламент и Европскиот совет (32024R1689) од 13.06.2024 година
Рамковната конвенција на Советот на Европа за вештачката интелигенција
