АРКТИЧКА ГЕОПОЛИТИКА
DOI:
https://doi.org/10.46763/SCGW25112y95mAbstract
Од почетокот на модерната ера на истражувањето, експлоатацијата и трајно населување, владите и трговските актери надвор од регионот ја обликуваа арктичката геополитика. Еден од основните двигатели на геополитичките промени на Арктикот е изобилството на неискористени природни ресурси под неговите ледени води. Како што се намалува ледената покривка, претходно недостапните резерви на нафта, гас и минерали стануваат цели за истражување и експлоатација. Покрај економските размислувања, милитаризацијата на Арктикот е во пораст. Нациите со арктички територии го зајакнуваат своето воено присуство, нагласувајќи ја стратешката важност на регионот. Арктикот повеќе не може да се разгледува и да биде во изолација од она што се појавува во другите региони, а тензиите меѓу Русија од една страна, и САД од друга страна, веќе имаа влијание врз она што се случува во регионот на Арктикот: експлоатацијата на ресурсите и транзитирањето по Северниот морски пат се најголем приоритет за Русија и Кина; прашањето за нуклеарниот отпад во Арктичкиот океан и на брегот е закана и глобална загриженост; спорни се суверените права на Канада и Русија во територијалните води; а Гренланд и Свалбард заслужуваат поголемо внимание.
Клучни зборови: геополитика, Арктик, ресурси, интереси.
Downloads
Literaturhinweise
Ashraf N. (2024). A Frozen Geopolitical Concern: Arctic Ocean and the Emerging Great Power
Competition. BTTN Journal, Vol 3, Issue 2
Cotta A. F. (2024). Navigating Artic realities: Geopolitics, Security and Climate Change. Il Politico,
Vol. 59, No.1
Covino L. (2018). Climate change and Geopolitics: A Conflict in the Arctic. Masters Thesis, Faculty
of Human Sciences, Ottawa
Drewniak M., Dalaklis D., Kitada M., Ölçer A., Ballini F. (2018). Geopolitics of Arctic shipping: the
state of icebreakers and future needs. Polar Geography
Ebinger K. C., Zambetakis E. (2009). The geopolitics of Arctic melt. International Afairs, Vol. 85, Issue
6
Feldt L. (2022). Does the UN Model Still Work? Challenges and Prospects for the Future of
Multilateralism- Geopolitical Shifts: Issues and Challenges for the Arctic Region, Boston: Brill
Greaves W. (2019). Arctic break up: Climate change, geopolitics, and the fragmenting Arctic security
region. Artic Yearbook 2019
Heininen L. (2024). Geopolitical Features, Common Interests and the Climate Crisis: The Case of the
Arctic. Geneva Paper, Vol.35/24
Heininen, L. (2018). Arctic Geopolitics from classical to critical approach – importance of immaterial
factors. Geography, Environment, Sustainability, Vol.11, No 1
Heininen L. (2011). Arctics Geopolitics and Autonomy: Post–Cold War Arctic Geopolitics: Where Are
the Peoples and the Environment?.Ostfildern: Hatje Cantz Verlag
Kee C. R. (2022). Polar Cousins, Comparing Antarctic and Arctic Geostrategic Futures: Prologue:
Arctic Polar Security, Calgary: University of Calgary Press
Kulyasova Y. S., Isaeva O. N. (2023). Russia, the USA and modern artic geopolitics. Вестник молодых
учёных и специалистов Самарского университета, Vol.22, No.1
Morrison E. C., Bennett M. (2024). North Pacific Perspectives On The Arctic: The fall and rise of global
geopolitics in the Arctic, London: Edward Elgar Publishing
Nilsson E. A., Christensen M. (2019). Arctic Geopolitics, Media and Power, New York: Routledge
Østerud Ø., Hønneland G. (2014). Geopolitics and International Governance in the Arctic. Arctic
Review on Law and Politics, Vol. 5, No. 2
Østhagen A. (2020). The Good, the Bad and the Ugly: Three Levels of Arctic Geopolitics. Balsillie
Papers, Vol. 3, Issue 4
Østhagen A. (2019). The New Geopolitics of the Arctic: Russia, China and the EU. Policy Brief, The
Wilfried Martens Centre for European Studies
Østhagen A. (2017). Geopolitics and security in the Arctic: what role for the EU?. European View, Vol.
16
Pezard S. (2018). The New Geopolitics of the Arctic Russia’s and China’s Evolving Role in the Region.
Testimony presented before the Standing Committee on Foreign Affairs and International
Development of the Canadian House of Commons
Samarina V. P., Skufina T. P., Samarin A. V., Baranov S. V. (2020). Geopolitical significance of the
Arctic Zone for Russia. IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering, 940
Theodora N. (2020). Geopolitical Implications of Arctic Melting. International Journal of Business,
Management and Visuals, Vol. 3, Issue 1
